medi-TOUR

ACL – co to jest, jak wygląda rehabilitacja?

Może się zdarzyć podczas gry w koszykówkę, siatkówkę czy piłkę nożną. Może być też efektem upadku podczas jazdy na nartach. Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego, bo o nim mowa, to poważna kontuzja, której obawia się wielu sportowców. Najczęściej wiąże się z leczeniem szpitalnym i długotrwałą rehabilitacją.

Wystarczy gwałtownie zmienić kierunek biegu albo mocno skręcić kolano przy jednocześnie zablokowanej stopie. Efekt jest zazwyczaj ten sam: zerwanie ACL, czyli więzadła krzyżowego przedniego – kilkunastocentymetrowej struktury odpowiedzialnej za stabilizację stawu kolanowego. Później pacjent słyszy już tylko „trzaski” w kolanie i odczuwa duży dyskomfort podczas chodzenia. Często towarzyszy temu również ból stawu kolanowego oraz wrażenie „uciekającego” podczas ruchu kolana.

ACL - rehabilitacja
Autor zdjęcia: Tim Evanson

Rekonstrukcja ACL

Najczęściej, aby pacjent mógł odzyskać stabilność kolana, konieczna jest rekonstrukcja ACL. Dla ortopedów taki zabieg to chleb powszedni – szczególnie u osób, które są aktywne fizycznie. Polega on na zastosowaniu zaledwie kilku niewielkich cięć operacyjnych i umieszczeniu przeszczepu w miejscu więzadła, które zostało uszkodzone. Pacjent przebywa w szpitalu średnio 2-4 doby.

Etapy rehabilitacji

W procesie przywracania pełnej sprawności stawu kolanowego istotna jest rehabilitacja. Trwa ona zwykle kilka miesięcy, a składa się na nią zarówno indywidualna praca z fizjoterapeutą, jak i ćwiczenia wykonywane samodzielnie przez pacjenta. Co ważne, rehabilitację można rozpocząć jeszcze przed rekonstrukcją ACL. Najważniejsze jednak, by czasu nie tracić już po zabiegu – pierwsze ćwiczenia pacjent powinien wykonać jeszcze w szpitalu, w ciągu 12 godzin od rekonstrukcji. 

W rehabilitacji prowadzonej pod okiem fizjoterapeuty – po wyjściu pacjenta ze szpitala – wyróżniamy kilka najważniejszych faz:

  • PIERWSZE DOBY PO ZABIEGU to czas, w którym pacjent powinien się skupić na schładzaniu kolana (żeby zmniejszyć obrzęk) oraz na ruchu – jeśli tuż po zabiegu noga zostanie całkowicie unieruchomiona, jej ruchomość w stawie może być znacznie ograniczona; należy również wprowadzić ćwiczenia tzw. czucia głębokiego, np. stanie na jednej nodze, chodzenie po nierównym podłożu
  • 2-3 TYGODNIE PO ZABIEGU pacjent powinien nosić specjalną ortezę (również w nocy), która ogranicza nadmierne ruchy kolana; należy też maksymalnie obciążać nogę, a fizjoterapeuta powinien priorytetowo zająć się wzmocnieniem głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego, poprawą biernego wyprostu, kontrolą obrzęku oraz mobilizacją rzepki
  • 3-5 TYGODNI PO ZABIEGU to okres, którym pacjent powinien umieć zrobić pełen wyprost w kolanie; to również dobry czas na bardziej skomplikowane ćwiczenia, jak na przykład chodzenie tyłem
  • 5-6 TYGODNI PO ZABIEGU pacjent powinien odzyskać całkowitą ruchomość kolana; warto w tym okresie wzbogacić rehabilitację o ćwiczenia wykonywane w wodzie (np. na basenie)

Dalsza i bardziej intensywna aktywność fizyczna, mająca na celu powrót do kondycji sprzed kontuzji, także powinna być konsultowana z fizjoterapeutą. Dzięki stosowaniu się do jego zaleceń, pacjent może wrócić na siłownię lub jeździć na rolkach już 3-4 miesiące po rekonstrukcji ACL. 

Jednocześnie warto pamiętać, że po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego powrót do pełnej sprawności może trwać nawet rok. Ważne, by w tym okresie pacjent nie zaniedbywał ćwiczeń zaleconych mu przez fizjoterapeutę.

Autor artykułu
Artykuł został przygotowany przez fizjoarena.pl

Rehabilitacja po rekonstrukcji ACL - najlepsze ośrodki w Polsce: