Przepuklina brzuszna to patologiczny stan, w którym dochodzi do przemieszczenia się zawartości jamy brzusznej (np. jelit) przez naturalne lub nabyte otwory. Każda przepuklina posiada swoje wrota (szczelina, przez którą przedostaje się zawartość przepukliny), kanał (przestrzeń, w której przepuklina się znajduje), worek (fragment otrzewnej otaczającej zawartość przepukliny) oraz zawartość worka – może nim być prawie każdy narząd jamy brzusznej o dużej ruchomości, czyli głównie jelito cienkie, sieć większa, esica lub okrężnica poprzeczna.
Wśród przepuklin brzusznych wyróżniamy: pachwinową, udową, pępkową, kresy białej, lędźwiową, kulszową i kroczową. Ponadto przepukliny możemy podzielić na odwracalne (zawartość worka samoistnie lub poprzez delikatne popchnięcie, przemieszcza się do jamy brzusznej) oraz nieodprowadzalne (worek najczęściej zrasta się z otrzewną i nie daje się odprowadzić do jamy brzusznej) [1].
Ich rozwój determinowany jest wieloma, powiązanymi ze sobą czynnikami, powodującymi osłabienie ściany brzucha. Najczęściej rozwój przepukliny wynika ze wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej. Taki stan powodowany jest pracą związaną z podnoszeniem ciężkich przedmiotów, z wysiłkiem fizycznym (podnoszenie ciężarów), długotrwającymi zaparciami, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP), czy przerostem gruczołu krokowego. U mężczyzn obszarem najbardziej narażonym na rozwój przepukliny jest pachwina. W tym miejscu ściana brzucha jest najczęściej osłabiona z powodu procesu zstępowania jąder z jamy brzusznej do worka mosznowego [2].
Zarówno diagnostyką, jak i leczeniem przepuklin zajmuje się chirurg ogólny DP MED. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest operacja, która powinna być rozważona u każdego pacjenta, nawet jeśli przepuklina jest bezobjawowa. Bez operacji, jedynie pod okresową kontrolą, mogą pozostać przepukliny małe, niedające żadnych objawów. Wtedy decyzję o operacji podejmuje się dopiero po jej powiększeniu się lub przy odczuwaniu dolegliwości bólowych. Leczenie zachowawcze polega na stosowaniu pasa przepuklinowego, zaprzestaniu palenia tytoniu, unikaniu forsownego wysiłku fizycznego, zmianie diety i zredukowaniu masy ciała.
Zasadność leczenia operacyjnego dyktowana jest ryzykiem uwięźnięcia przepukliny (zawartość przepukliny zostaje zakleszczona, co upośledza pasaż jelitowy, jak i ukrwienie jelita), co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Operacja może być przeprowadzona sposobem klasycznym (otwartym), laparoskopowym oraz endoskopowo. Na całym świecie najpowszechniejsza jest metoda otwarta. Polega ona na rozcięciu skóry (w znieczuleniu) nad przepukliną, wypreparowaniu zawartości worka przepuklinowego, schowaniu go w prawidłowe miejsce oraz naprawieniu uszkodzonej ściany brzucha. Czasem wstawiane są dodatkowo siatki wzmacniające, które są pomocne w odtworzeniu ściany jamy brzusznej [1,2].
Nieleczona przepuklina grozi rozwojem takich powikłań jak: uwięźnięcie lub zadzierzgnięcie przepukliny. W pierwszej sytuacji dochodzi do zaciśnięcia się wrót przepukliny wokół jej zawartości. W drugiej do zaciśnięcia naczyń krwionośnych dostarczających oraz odbierających krew z tkanek. W obu przypadkach dochodzi do niedokrwienia i martwicy zawartości przepukliny. W takiej sytuacji operacja przeprowadzana jest w trybie pilnym i wiąże się z większym ryzykiem powikłań, takich jak usunięcie fragmentu martwego jelita [3].
Bibliografia:
[1] - Noszczyk W., Chirurgia Repetytorium, PZWL, Warszawa 2016
[2] - https://www.mp.pl/pacjent/choroby/165551,przepukliny-brzuszne