Odwodnienie u dziecka – jak temu zaradzić?

Odwodnienie jest poważnym stanem, który może nawet zagrażać życiu dziecka. Z tego względu nie należy bagatelizować żadnych objawów, które mogą o nim świadczyć. Zarówno niemowlęta, jak i starsze dzieci są grupą szczególnie narażoną na odwodnienie, ponieważ zapotrzebowanie na wodę w przeliczeniu na kilogram masy ciała jest u nich wyższe aż czterokrotnie niż u osób dorosłych. Jak sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione i jak zapobiegać temu stanowi?

Zapotrzebowanie na wodę u dzieci

Według zaleceń Europejskiej Agencji ds. Bezpieczeństwa Żywności i Instytutu Żywności i Żywienia [1] zapotrzebowanie na wodę niemowląt, a także małych dzieci jest aż czterokrotnie wyższe, w przeliczeniu na kilogram masy ciała, niż u osób dorosłych. W praktyce oznacza to, że chcąc uniknąć odwodnienia u dziecka, należy mu podawać:

• Do 6 miesiąca życia – 100-190 ml wody w przeliczeniu na 1 kg masy ciała. Głównym źródłem wody w takim przypadku jest mleko matki. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie rekomenduje podawania wody tak małym dzieciom (wyjątkiem są upalne dni).
• Od 6 do 12 miesiąca życia – 800-1000 ml wody. Głównym źródłem wody jest mleko matki, woda i inne płyny.
• Od 1 do 3 roku życia – 1250 ml wody [2].

Objawy odwodnienia u niemowlaka

Odwodnienie u dziecka najczęściej jest konsekwencją biegunki i wymiotów, którym towarzyszy intensywna utrata wody. Może się ono pojawić m.in. jako powikłanie zakażenia rotawirusami. Typowe objawy odwodnienia u dziecka to:

- rzadkie oddawanie moczu,

- bezłzawy płacz,

- spadek masy ciała,

- zmiana zachowania – rozdrażnienie, nadmierna senność,

- suche śluzówki,

- sucha skóra

- zapadnięcie gałek ocznych.

Wszystkie wyżej wymienione objawy są wskazaniem do natychmiastowej konsultacji z lekarzem pediatrią.

Jak sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione?

Wbrew pozorom odwodnienie u dzieci nie jest bardzo rzadko spotykanie. Jak już wspomniano, niemowlęta mają bardzo duże zapotrzebowanie na wodę względem masy ciała! W jeden dzień mogą one utracić do 15 proc. swojej masy ciała [3]. Wiele rodziców, martwiąc się o stan zdrowia swojej pociechy, zastanawia się, jak sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione. Podstawą jest obserwacja zachowania dziecka – czy jest niespokojne, rozdrażnione, wiotkie. W dalszej kolejności warto zwrócić uwagę na stan skóry – o odwodnieniu u niemowlaka może świadczyć zimna, spocona bądź sucha skóra. Warto także obserwować poziom oddawanego przez dziecko moczu (jeśli to możliwe, możemy policzyć pieluszki). Zdecydowanie najlepszym sposobem na ocenę stopnia odwodnienia u dziecka jest poziom utraty ciała – organizm niemowlęcia aż w 75 proc. składa się z wody, dlatego też jej utrata bardzo szybko widoczna jest na wadze! 

Aby osiągnąć najlepsze efekty należy dbać o zdrową dietę w czasie ciąży i po urodzeniu dziecka. Nie należy decydować się na nieuzasadnione dokarmianie.

Karmienie butelką może powodować osłabienie laktacji.

Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt.

Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia i zapewnia najwięcej korzyści Twojemu dziecku.

Bibliografia:

1. Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, IŻŻ, Warszawa, 2017.
2. Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Żywienia Niemowląt/Pediatria, 2014; 11: 321-338.
3. Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.