Alergie, podobnie jak u dorosłych, występują również u dzieci i to niestety bardzo często już od pierwszych miesięcy życia. Alergia u niemowląt jest zjawiskiem bardzo powszechnym i może dotyczyć zarówno nadwrażliwości pokarmowej, jak i reakcji alergicznych wynikających z bezpośredniego kontaktu skóry z czynnikiem uczulającym (alergiczne zapalnie skóry). U niemowląt najczęściej występującym rodzajem alergii pokarmowej jest alergia na białka mleka krowiego. W jaki sposób objawia się alergia u niemowląt i co robić w przypadku jej wystąpienia? Śpieszymy z podpowiedzią.
Jak już zaznaczyliśmy na wstępie, alergia u niemowląt może przybrać różną formę. Alergia pokarmowa, określana też mianem nadwrażliwości pokarmowej, jest jedną z nich. Definiuje się ją jako nieprawidłową reakcję układu odpornościowego, której objawy najczęściej pojawiają się w krótkim czasie od momentu spożycia określonego alergenu – składnika pokarmowego – np. białka zawartego w mleku krowim. Należą do nich: bóle brzucha, biegunka, nudności i wymioty, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, a także kaszel, któremu mogą towarzyszyć trudności z oddychaniem, obrzęk twarzy, ,. Zarówno rodzaj objawów, jak i stopień ich nasilenia uzależniony jest od indywidulanych uwarunkowań. W skrajnych przypadkach u dziecka może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, czyli wzmożonej reakcji alergicznej, co jest bezpośrednim zagrożeniem jego życia.
Warto w tym miejscu nadmienić, iż alergie pokarmowe uznaje się za jedne z najczęstszych przyczyn wywołujących wstrząs anafilaktyczny. Dlatego też niezwykle ważna jest właściwa reakcja rodzica lub opiekuna, który zauważy u malucha pierwsze objawy reakcji alergicznej. W przypadku ich dużego stopnia nasilenia należy bezzwłocznie skorzystać z pomocy medycznej! Jeżeli u dziecka dojdzie do wstrząsu anafilaktycznego, aby uratować jego życie, konieczne jest natychmiastowe podanie adrenaliny. Istotne jest również to, że do silnej reakcji alergicznej u niemowląt może dojść nawet podczas spożycia niewielkiej ilości pokarmu zawierającego alergen. W takich sytuacjach należy natychmiast wezwać pogotowie.
Innym rodzajem alergii u niemowląt są wszelkiego rodzaju reakcje alergiczne dotyczące skóry dziecka, w tym wspomniane wcześniej alergiczne zapalnie skóry na skutek zetknięcia z czynnikiem alergennym (może być nim np. substancja zawarta w preparatach przeznaczonych do mycia i pielęgnacji skóry dziecka), rzadziej alergiczny wyprysk kontaktowy. W tym wypadku objawy alergii dotyczą przede wszystkim wykwitów skórnych, którym bardzo często towarzyszy świąd i ogólne podrażnienie skóry. Należy pamiętać, że u niemowląt atopowe zapalenie skóry również może być objawem alergii na białka mleka krowiego.
Podstawą ograniczenia ryzyka wystąpienia reakcji alergicznej u niemowlaka jest unikanie jego kontaktu z alergenami. W przypadku alergii pokarmowej oznacza to zmianę stosowanego dotychczas rodzaju mleka na preparat mlekozastępczy lub wykluczenie z diety malucha określonego produktu. Jeśli natomiast reakcja alergiczna dotyczy skóry dziecka konieczne jest w pierwszym rzędzie potwierdzenia czynnika wywołującego reakcję, wówczas należy wyeliminować z jego otoczenia alergeny odpowiedzialne za jej wystąpienie. Około 30% przypadków atopowego zapalenia skóry w niemowląt jest objawem alergii na białka mleka krowiego.
W zależności od stopnia nasilenia stopnia objawów alergii pokarmowej, poza stosowaniem diety eliminacyjnej, lekarz może zalecić jedną z najnowszych, uznawanych za eksperymentalne, metod leczenia nadwrażliwości pokarmowej, jaką jest doustna immunoterapia oraz leczenie polegające na podawaniu przeciwciał anty IgE. Dotyczy to przypadków, w których u dziecka kontakt z alergenem wywołuje ciężkie objawy, a stosowanie innych metod leczenia nie przynosi zadowalających rezultatów. Doraźnie stosuje się środki przeciwhistaminowe, których zadaniem jest złagodzenie objawów występujących po spożyciu pokarmu zawierającego składnik uczulający. (1)
W leczeniu alergii dotyczących skóry dziecka stosuje się doraźnie środki przeciwzapalne i przeciwalergiczne, które łagodzą przykre dla malucha objawy. Jednak zasadniczą i jedyną skuteczną metodą walki z reakcją alergiczną, podobnie jak ma to miejsce w przypadku nadwrażliwości pokarmowej, jest unikanie kontaktu z czynnikiem alergizującym. (2)
Aby osiągnąć najlepsze efekty należy dbać o zdrową dietę w czasie ciąży i po urodzeniu dziecka. Nie należy decydować się na nieuzasadnione dokarmianie. Karmienie butelką może powodować osłabienie laktacji. Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt.
Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia i zapewnia najwięcej korzyści Twojemu dziecku.
Bibliografia:
1. Wąsowicz-Jedynak U., Alergia pokarmowa u dzieci,
www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/choroby-alergiczne/138480,alergia-pokarmowa-u-dzieci; data dostępu: 5.11.2019 r.
2. Jenerowicz D., Polańska A., Alergiczny wyprysk kontaktowy u dzieci,
www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/67190,alergiczny-wyprysk-kontaktowy-u-dzieci; data dostępu: 5.11.2019 r.