Badania i profilaktyka chorób proktologicznych

Choroby jelita grubego oraz odbytnicy stanowią problem zarówno częsty, jak i wstydliwy. Większość cierpiących na nie pacjentów decyduje się na wizytę u specjalisty dopiero w momencie, gdy dolegliwości zaczynają uniemożliwiać codziennie funkcjonowanie. Znaczny wzrost liczby zachorowań potęguje niechęć do wykonywania diagnostyki profilaktycznej. Warto jednak w porę przełamać barierę wstydu, ponieważ im dłużej zwlekamy z wizytą, tym więcej czasu pozostawiamy na rozwój choroby.

Symptomami większości dolegliwości o podłożu proktologicznym są bóle brzucha, częste biegunki lub zaparcia, brak apetytu, poczucie ogólnego osłabienia, wrażenie niepełnego wypróżnienia, ślady krwi na papierze czy krwawienia z odbytu. Zaobserwowanie choćby jednego z powyższych symptomów powinno skłonić do odwiedzenia lekarza.

Rodzaje badań proktologicznych

Badanie per rectum

Z reguły wizyta u proktologa składa się z dwóch etapów: wywiadu lekarskiego oraz badania. Podstawowym badaniem proktologicznym jest per rectum. Umożliwia ono dokonanie oceny stanu odbytu, kanału odbytu i odbytnicy. Przeprowadzane jest doodbytniczo i choć nie należy do przyjemnych, trudno nazwać je bolesnym. Badanie odbywa się w pozycji kolankowo – łokciowej, stojącej lub leżącej. Nie wymaga ono wcześniejszego przygotowania.

Anoskopia

Innym typem badania z jakim można spotkać się podczas wizyty u proktologa jest anoskopia. Umożliwia ona dokładne obejrzenie kanału odbytu do głębokości 7 – 10cm, a także wykrycie zmian niewyczuwalnych podczas badania ogólnego. Anaskopia wykonywana jest przy użyciu krótkiego wziernika i z reguły nie wiąże się z uczuciem bólu. Jej przeprowadzenie nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania.

Retoskopia

Dokładna ocena wszelkich zmian końcowego odcinka przewodu pokarmowego wymaga zastosowania rektoskopii. Ten typ diagnozowania umożliwia również pobranie wycinków tkanek do badania mikroskopowego. Rektoskopię wykonuje się przy użyciu 30-centymetrowej rurki sięgającej aż po dolne partie okrężnicy esowatej. Nie jest ona bolesna, jednak konieczne jest odpowiednie przygotowanie. Zaleca się, aby wieczorem (dzień przed terminem zabiegu) pacjent wykonał wlewką doodbytniczą. Lewatywa przeprowadzana jest także na około 4 godziny przed przystąpieniem do retroskopii.

To oczywiście zaledwie część badań znajdujących się w szerokim wachlarzu diagnostyki proktologicznej. Wśród innych, nieco rzadziej stosowanych metody znajdziemy specjalistyczną kolonoskopię czy prześwietlenie jelita grubego. Są to jednak techniki wymagające dokładnego przygotowania, których przeprowadzenia podejmują się wyłącznie lekarze o wysokich kwalifikacjach.

Zapobiegać znaczy badać - profilaktyka chorób proktologicznych

Hemoroidy

Warto pamiętać, że odpowiednia profilaktyka jest w stanie ochronić nas przed sporą ilością chorób o podłożu proktologicznym. Obecnie jedną z najczęściej diagnozowanych dolegliwości jest choroba hemoroidalna, zwana również chorobą guzków krwawniczych lub potocznie hemoroidami. Z reguły dotyka ona ludzi prowadzących siedzący tryb życia, cierpiących na zaparcia przewlekłe bądź powracające. Jednak w grupie ryzyka znajdują się również osoby uprawiające silnie obciążające sporty, wykonujące ciężkie prace fizyczne i kobiety ciężarne. Guzki krwawnicze zdiagnozowane we wczesnej fazie rozwoju nie są bolesne, a ich leczenie ma charakter zachowawczy. Ogranicza się z reguły do zastosowania leków flebotropowych oraz zmiany nawyków żywieniowych. Chorobie hemoroidalnej można łatwo przeciwdziałać stosując odpowiednią dietę (obfitującą w błonnik) i wypijając co najmniej 1, 5l wody dziennie. Warto unikać potraw mogących spowodować podrażnienie lub pobudzenie jelita.

Jednak zmiana nawyków żywieniowych to jeszcze nie wszystko. Osoby narażone na zachorowanie powinny regularnie wykonywać ćwiczenia gimnastyczne, unikając jednak sportów wymagających siedzenia (jazda konno, na rowerze) czy związanych z dużym wysiłkiem (podnoszenie ciężarów). Naturalnie nie wolno zapominać o przestrzeganiu zasad higieny osobistej.

Zapalenie jelit - choroba Leśniowskiego-Crohna

W ostatnim czasie lekarze odnotowują także wzrost zachorowań na nieswoiste zapalenia jelit zwane chorobą Leśniowskiego-Crohna. Objawia się ono w postaci silnego bólu podbrzusza, licznych biegunek, obecności krwi w stolcu, szybkiej utraty masy oraz zmęczenia. Ponieważ nie jest znana dokładna przyczyna choroby, w tym przypadku zachowaniem profilaktycznym jest przede wszystkim wczesna wizyta u proktologa. Bardzo ważne jest również zapobieganie jej nawrotom, a więc przestrzeganie zaleceń lekarskich (przede wszystkim zaprzestanie palenia papierosów).

Rak jelita grubego

Zdrowy tryb życia oraz przeprowadzone w porę badania proktologiczne stanowią niezwykle ważny czynnik w przypadku raka jelita grubego. Profilaktyka antyrakowa składa się z trzech etapów. I etap (profilaktyka pierwotna) zakłada wykluczenie z diety dużej ilości czerwonego mięsa, potraw tłustych, smażonych, ograniczenie spożywanego alkoholu i papierosów. Istotne jest również dokładne wyleczenie stanów chorobowych zwiększających ryzyko zachorowania (usunięcie polipów, wyleczenie chorób zapalnych jelit). II etap profilaktyki (wtórna) polega na wykryciu nowotworu w bardzo wczesnym stadium rozwoju. Na etapie bezobjawowym istnieją duże szanse wyleczenia raka jelita grubego. Działania profilaktyczne etapu III kierowane są do osób w klinicznym stadium choroby. Ich założeniem jest zmniejszenie ryzyka śmierci i niedopuszczenie do powstania trwałych skutków w postaci inwalidztwa.

Warto pamiętać, że sposób odżywiania oraz prowadzony styl życia w znacznym stopniu wpływają na dolegliwości o profilu proktologicznym. Oczywiście nie mniej istotne są badania profilaktyczne. To dzięki nim jesteśmy w stanie wyleczyć chorobę na jej początkowym etapie. Przeprowadzone w porę ratują zdrowie, a nierzadko również życie pacjenta.